Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Vergi Denetim Kurulu’nun (VDK) dijital dönüşüm çalışmalarına hız kazandıracaklarını ifade ederek, bu teknolojik yeniliklerin kayıt dışı ekonomiyle mücadelede büyük rol oynayacağını vurguladı. Şimşek, “Elektronik tutanak, telekonferans uygulamaları, makine öğrenmesi ve yapay zeka entegrasyonları gibi gelişmelerle bir yıl içinde ciddi bir dijital dönüşüm hedefleniyor” dedi.
Kağıt tutanak dönemi sona eriyor
Bakan Şimşek, yeni sistemle birlikte vergi inceleme tutanaklarının tamamen elektronik imza ile dijital ortama alınacağını, böylece kağıt, toner ve yazıcı gibi giderlerin ortadan kalkacağını açıkladı. Mevcut sistemde, defter ve belgelerin elektronik ortamda müfettişlere sunulmasına rağmen, kağıt tutanak zorunluluğu bulunuyordu. Yeni düzenlemeyle bu zorunluluk da ortadan kalkacak.
Mükellefler elektronik ortamda işlem yapabilecek
Yeni sistemle birlikte, mükelleflerin denetim birimlerine fiziken gitmesine gerek kalmayacak. Video konferans ve elektronik görüşme uygulamaları sayesinde müfettişlerle yapılan görüşmeler ve tutanak işlemleri dijital ortamda gerçekleştirilecek. Bu, özellikle yurtdışında bulunan mükelleflerin denetim için Türkiye’ye dönme zorunluluğunu ortadan kaldıracak, vergiye uyum süreçlerinde zaman ve maliyet tasarrufu sağlayacak.
Müfettişler seyahat etmeden denetim yapabilecek
Şimşek, sistemin müfettişlerin fiziksel olarak seyahat etmeden ülkenin dört bir yanındaki mükellefleri denetleyebilmesine imkan tanıyacağını belirtti. Bu yenilik, iş gücünün daha verimli kullanılmasını sağlayacak, seyahat ve konaklama masraflarını azaltarak kesintisiz kamu hizmeti sunulmasına olanak tanıyacak.
E-uzlaşma ve e-izah dönemi başlıyor
Bakan Şimşek, yeni sistemle birlikte e-uzlaşma ve e-izah uygulamalarının da devreye alınacağını duyurdu. Mükellefler, elektronik ortamda uzlaşma sağlayabilecek ve izaha davet müessesesi kapsamında gerekli açıklamaları yapabilecek. Ayrıca, dış kurumların eğitim talepleri elektronik ortamda karşılanarak, vergi bilincinin artırılması hedefleniyor.
Kayıt dışı ekonomi nedir? Kayıt dışılığın nedenleri ve ekonomiye etkileri
Kayıt dışı ekonomi, devletin resmi kayıtlarına geçmeyen ve bu nedenle vergiye tabi olmayan ekonomik faaliyetleri ifade eder. Vergi kaybı ve sosyal güvenlik açıklarına yol açan bu durum, ekonomide önemli sorunlara neden olur. Kayıt dışı ekonomi, genellikle küçük ölçekli işletmelerde, hizmet sektöründe ve mevsimlik işlerde yoğunlaşır. Peki, kayıt dışı ekonomi nedir ve hangi nedenlerden kaynaklanır?
Kayıt dışı ekonominin tanımı ve özellikleri
Kayıt dışı ekonomi, ekonomik faaliyetlerin bir kısmının ya da tamamının resmi kayıtlara girmediği durumları kapsar. Bu faaliyetler, gelir vergisi, KDV ve sosyal güvenlik primlerinden kaçınmayı içerir. Resmi kayıtlara girmeyen bu işlemler, devletin vergi gelirlerinde kayba neden olur ve ekonominin sağlıklı bir şekilde büyümesini engeller.
Kayıt dışılığın nedenleri nelerdir?
Kayıt dışı ekonominin yaygınlaşmasının başlıca nedenleri arasında vergi yükünün yüksekliği, bürokratik engeller, ekonomik istikrarsızlık ve işsizlik yer alır. Özellikle küçük işletmeler, vergi ve sigorta primlerinin getirdiği maliyetlerden kaçınmak için faaliyetlerini kayıt dışı sürdürmeyi tercih edebilir. Ayrıca, işsizlik oranlarının yüksek olduğu bölgelerde, kayıt dışı çalışma daha yaygın hale gelir.
Kayıt dışı ekonominin etkileri
Kayıt dışı ekonomi, vergi gelirlerinin azalmasına, sosyal güvenlik sisteminin zayıflamasına ve rekabetin bozulmasına yol açar. Devlet, bu kayıpları telafi etmek için vergileri artırmak zorunda kalabilir, bu da kayıtlı ekonomideki işletmelerin maliyetlerini yükseltir ve haksız rekabete neden olur. Ayrıca, kayıt dışı çalışanların sosyal güvenceden yoksun olmaları, toplumun genel refah düzeyini olumsuz etkiler.
Kayıt dışı ekonomiyi azaltmak için neler yapılabilir?
Kayıt dışı ekonomiyi azaltmak için vergi yükünün hafifletilmesi, denetimlerin artırılması ve kayıtlı çalışmanın teşvik edilmesi gerekmektedir. Devletin, özellikle küçük işletmelere yönelik teşvik ve destek programları oluşturarak kayıtlı ekonomiye geçişi kolaylaştırması önemlidir. Ayrıca, vergi bilincinin artırılması ve bürokrasinin azaltılması da kayıt dışı ekonomiyi minimize edecek adımlar arasında yer alır.
Sonuç olarak, kayıt dışı ekonomi, hem devlet bütçesine hem de toplumsal refaha zarar veren bir olgudur. Bu nedenle, kayıt dışılığı azaltmaya yönelik adımların atılması, ekonominin sürdürülebilir büyümesi için kritik öneme sahiptir.
